ΙΣΗΜΕΡΙΕΣ κ' ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το άρθρο αυτό το γράφω με αφορμή την 21 Ιουνίου, την ημέρα του Θερινού Ηλιοστασίου, την οποίαν κάποιοι φίλοι του Δωδεκάθεου, πρόκειται να γιορτάσουν. Φυσικά αμφιβάλλω τα μάλλα αν γνωρίζουν τι θα γιορτάσουν. Την μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου θα πουν κάποιοι σχετικοί. Aυτά που θα γράψω δεν υπάρχουν ούτε σε σχολικά βιβλία ούτε σε κανένα αστρονομικό εγχειρίδιο. Τα είχα σκεφτεί σαν διπλωματική εργασία το μακρινό 1985, αλλά τελικά δεν ευώδωσε. Το παραθέτω λοιπόν τώρα. Μιά περίληψη πρωτότυπης μελέτης για να καταλάβουν όλοι πόσο προηγμένη ήταν η γνώση των αρχαίων γεωδαιτών-αστρονόμων, όπως οι Ορφικοί, ο Ερατοσθένης, ο Ίππαρχος, ο Αρίσταρχος, ο Θαλής, ο Κλαύδιος Πτολεμαίος κ.α.

ΤΟ ΠΗΓΑΔΙ ΤΗΣ ΣΥΗΝΗΣ ( ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΑΣΣΟΥΑΝ) ΟΠΟΥ Ο ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ ΠΑΡΕΤΗΡΗΣΕ ΟΤΙ ΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ ΤΗΣ 22ας ΙΟΥΝΙΟΥ ΤΟΥ ~230 π.Χ. Ο ΗΛΙΟΣ ΚΑΘΡΕΠΤΙΖΟΤΑΝ ΣΤΑ ΝΕΡΑ ΕΝΟΣ ΠΗΓΑΔΙΟΥ.

Στις 21 Ιουνίου και στις 22 Δεκεμβρίου συμβαίνει κάτι μοναδικό σε δύο παραλλήλους της γήινης σφαίρας, που βρίσκονται ακριβώς επάνω στο γεωγραφικό πλάτος 23^ο 27’ βόρειο και 23^ο 27’ νότιο. Μόνο τις δύο αυτές ημέρες του χρόνου και μόνο για τις περιοχές αυτές της γης, ο ήλιος όταν διασχίζει διαδοχικά το μεσημβρινό του κάθε τόπου βρίσκεται ταυτόχρονα και στο ζενίθ του τόπου. Συνεπώς αν στη θέση του ανθρώπου υπήρχε κάποιο πηγάδι, τότε στις 12.00 π.μ , ο ήλιος θα καθρεπτίζονταν στα νερά του πηγαδιού!!!

Οι περιοχές της γης με γεωγραφικό πλάτος 23^ο 27΄ βόρειο και 23^ο 27’ νότιο αντίστοιχα ορίζουν στην υδρόγειο σφαίρα τους παράλληλους κύκλους που είναι γνωστοί σαν ο Τροπικός του Καρκίνου και ο Τροπικός του Αιγόκερω αντίστοιχα. Συνεπώς το πηγάδι στην Συήνη δεν ήταν ένα τυχαίο αρτεσιανό φρέαρ. Ήταν ανθρώπινο δημιούργημα στο γεωγραφικό πλάτος 23^ο 27΄ βόρειο και σηματοδοτούσε την μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου, το θερινό ηλιοστάσιο του βορείου ημισφαιρείου. Ήταν δηλαδή κατασκευασμένο επάνω ακριβώς στον Τροπικό του Καρκίνου. Πιθανολογώ ότι τέτοια πηγάδια θα είχαν κατασκευαστεί και σε άλλα μέρη κατά μήκος του Τροπικού του Καρκίνου. Αυτό λοιπόν το γνώριζε ο Ερατοσθένης και δεν το παρατήρησε τυχαία, όπως δυστυχώς γράφουν τα σχολικά βιβλία. Ήξερε ότι το πηγάδι της Συήνης δεν ήταν ένα τυχαίο πηγάδι όπου το μεσημέρι της 22ας Ιουνίου, ο ήλιος καθρεπτίζοταν τυχαία μέσα σε αυτό. Ήταν το πηγάδι που όριζε τον Τροπικό του Καρκίνου και το οποίο είχαν φτιάξει οι αρχαίοι αστρονόμοι-γεωδαίτες!!! Βόρεια και νότια των δύο τροπικών του Καρκίνου και του Αιγώκερω αντίστοιχα ξεκινούσαν οι Εύκρατες Ζώνες της Γης(Οι μεσηγείς ζώνες των Ορφικών) ενώ ανάμεσα στις 2 αυτές ζώνες υπήρχε η Τροπική ή Διακεκαυμένη ζώνη( η Καυτή των Ορφικών)

Το γεωγραφικό πλάτος του τόπου παρατήρησης (δηλαδή πόσες μοίρες βρίσκεται ο τόπος από τον ισημερινό που έχει πλάτος 0^ο, ενδεικτικά η Αθήνα έχει πλάτος φ=38^ο βόρειο ) υπολογίζεται από τη σχέση: φ= 90^ο – Υ + δ, όπου Υ είναι το ύψος του ήλιου (δηλαδή πόσες μοίρες πάνω από τον ορίζοντα βρίσκεται ο ήλιος) και δ είναι η απόκλιση του ήλιου ( δηλαδή πόσες μοίρες πάνω ή πόσες κάτω βρίσκεται ο ήλιος -που κινείται φαινομενικά πάνω στην εκλειπτική-από τον ουράνιο ισημερινό). Ο τύπος αυτός υπάρχει στο βιβλίο «Η Μεγάλη Αστρονομία του Wolfgang Schröeder». Η απόκλιση ορίζεται σαν την επίκεντρη γωνία μεταξύ της θέσης του ήλιου και του ουράνιου ισημερινού, με κέντρο τον παρατηρητή.

Το ύψος του ήλιου στην αρχαία Συήνη( Ασσουάν) στις 22 Ιουνίου ήταν όπως είπαμε 90^ο αφού ο ήλιος βρισκόταν στο ζενίθ του τόπου, δηλαδή πάνω απ’ το κεφάλι μας. Άρα στον τύπο φ= 90^ο – Υ + δ , αν βάλουμε Υ=90^ο τότε φ=90^o- 90^o +δ, (δηλαδή φ=δ) τότε το γεωγραφικό πλάτος της Συήνης είναι ίσο με την απόκλιση, δηλαδή 23^ο 27’ βόρειο ( 23,45^ο) .

ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ: ΟΙ ΔΥΟ ΙΣΗΜΕΡΙΕΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΑ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΑ

Αλήθεια γιατί ήταν τόσο πολύ σημαντικές η εαρινή ισημερία της 21^ης Μαρτίου και η φθινοπωρινή ισημερία της 23^ης Σεπτεμβρίου για τον αρχαίο κόσμο; Αν ρωτήσεις έναν αστρονόμο ή κάποιον με σχετικές γνώσεις, θα σου απαντήσει ότι την 21^η Μαρτίου είχαμε την άνοδο του ήλιου από το νότιο ημισφαίρειο του ουρανού στο βόρειο, την αρχή δηλαδή της άνοιξης και στις 23^η Σεπτεμβρίου, την κάθοδο από το βόρειο στο νότιο και την αρχή του φθινοπώρου.

Σαφέστατα όχι. Σίγουρα αυτό ισχύει, θα πω όμως μιά θεωρία που πρώτη φορά ακούγεται (εγώ τουλάχιστον δεν την έχω ξαναδιαβάσει και όσους αστρονόμους έχω ρωτήσει μου απήντησαν τα γνωστά τετριμμένα για τις ισημερίες, δηλαδή ίση διάρκεια ημέρας-νύχτας και άνοδο ή κάθοδο του ήλιου από το νότιο στο βόρειο ημισφαίρειο και αντίστροφα).

Μόνο τις δύο αυτές ημέρες του χρόνου (21^η Μαρτίου και 23^η Σεπτεμβρίου) ο ήλιος που φαινομενικά κινείται πάνω στην εκλειπτική, βρίσκεται ταυτόχρονα και επάνω στον ουράνιο ισημερινό.

Τι σημαίνει πρακτικά αυτό . Αν στο τύπο φ= 90^ο – Υ + δ βάλουμε δ=0^ο (αφού ο ήλιος δεν βρίσκεται ούτε επάνω από τον ουράνιο ισημερινό ούτε κάτω αλλά ακριβώς πάνω σε αυτόν), προκύπτει ένα συγκλονιστικό συμπέρασμα:Το μεσημέρι της 21^ης Μαρτίου και της 23^ης Σεπτεμβρίου, οι αρχαίοι γεωδαίτες εφάρμοζαν τον απλοποιημένο τύπο φ= 90^ο – Υ, δηλαδή μετρούσαν με τον εξάντα τους το ύψος Υ του ήλιου (πανεύκολη μέτρηση) και εύρισκαν το ακριβές γεωγραφικό πλάτος της περιοχής τους στη γήινη σφαίρα

Αυτό λοιπόν ήταν το μεγάλο μυστικό των ισημεριών. Η εύρεση του γεωγραφικού πλάτους του τόπου και όχι μόνο η ίση ημέρα και νύχτα!!!!

Αλλά και όχι μόνο αυτό. Τις 2 ημέρες που έχουμε ισημερία, ο ήλιος βρίσκεται ακριβώς στο σημείο τομής της εκλειπτικής και του ουράνιου ισημερινού. Τι σημαίνει αυτό; Ότι μόνο τις 2 αυτές ημέρες του χρόνου οι αρχαίοι γεωδαίτες, ακριβώς μόλις ανέτειλε ο ήλιος, τον σκόπευαν και μετρούσαν το αζιμούθειό του και το ύψος του, χρησιμοποιώντας ένα είδος αριθμημένης μετροτράπεζας για τις οριζόντιες γωνίες (αζιμούθειο) στην οποία τοποθετούσαν τον εξάντα και μετρούσαν και το ύψος του ήλιου. Δηλαδή προσδιόριζαν ακριβώς την πορεία του ήλιου κάνοντας χρήση των λεγόμενων Ορθογωνίων Συντεταγμένων στην Γεωδαιτική Αστρονομία (αζιμούθειο &ύψος). Φυσικά η μετροτράπεζα ήταν ακριβώς προσανατολισμένη στον γεωγραφικό βορρά. Πως όριζαν τον γεωγραφικό βορρά την ημέρα; Πανεύκολα. Οποιαδήποτε ημέρα του χρόνου αν βάλουμε σε ένα τυχαίο σημείο της γης (π.χ. στο χωράφι μας) έναν κατά το δυνατόν ευθύγραμμο πάσσαλο με κάποιο ύψος (π.χ. 1,5-2,0μ) αιχμηρό στο άνω άκρο και τον μπήξουμε κατακόρυφα χρησιμοποιώντας το νήμα της στάθμης( ή κάποια πέτρα δεμένη σε σχοινί) και ελέγχοντάς τον με το μάτι σε 2 κάθετες διευθύνσεις για να βελτιστοποιήσουμε την κατακορυφότητα του πασσάλου, τότε βρίσκουμε με πολύ μεγάλη ακρίβεια τη διεύθυνση του γεωγραφικού βορρά ως εξής. Σημειώνουμε στο έδαφος τη σκιά που διαγράφει ο πάσσαλος και που είναι τμήμα έλειψης. Όταν μετρήσουμε τη σκιά και έχει το μικρότερο μήκος τότε σημαίνει ότι ακριβώς εκείνη τη στιγμή ο ήλιος διήλθε από τον μεσημβρινό του τόπου!!!

Η διεύθυνση τότε πασσάλου και του σημείου της καμπύλης που έχει τη μικρότερη σκιά, ορίζουν τη διεύθυνση του γεωγραφικού βορρά. Έτσι λοιπόν όριζαν πλήρως τον γεωγραφικό βορρά την ημέρα και όχι τη νύχτα όπως έχουν προτείνει ορισμένοι αστρονόμοι(!).

Έχοντας λοιπόν ορίσει τον γεωγραφικό βορά, την προηγούμενη ημέρα της εαρινής ισημερίας σήμαινε πραγματικός συναγερμός για τους αρχαίους γεωδαίτες. Έστηναν την μετροτράπεζά τους, την προσανατόλιζαν στο γεωγραφικό βορρά και έκαναν μόνο μια ευχή: Την ημέρα της εαρινής ή φθινοπωρινής ισημερίας να μην είχε συννεφιά για να μπορούν να καταγράψουν με λεπτομέρεια τη πορεία του ήλιου στον ουρανό!!!

Με το που ανέτελλε ο ήλιος στον ανατολικό ορίζοντα, ξεκινούσαν να μετρούν στο οριζόντιο επίπεδο, τη γωνία γεωγραφικού βορρά -παρατηρητή-ήλιου (το λεγόμενο αζιμούθειο) καθώς και το ύψος του ηλίου (δηλαδή πόσες μοίρες πάνω από τον ορίζοντα βρισκόταν ο ήλιος) π.χ. κάθε 3-4 κλεψύδρες. Και μετά τι έκαναν; Τι τους χρησίμευαν οι ημερήσιες μετρήσεις;

Τους χρησίμευαν για τον υπολογισμό δύο σημαντικότατων αστρονομικών στοιχείων:

1) Μόλις νύχτωνε, μόνο την ημέρα των ισημεριών, έβαζαν τις ίδιες ακριβώς μετρήσεις (δηλαδή το αζιμούθειο και το ύψος) που είχαν για τον ήλιο και όριζαν έτσι τον ουράνιο ισημερινό και τη νύχτα. Και τι άλλο έκαναν; Έβαζαν το σκοπευτικό τους άξονα στην θέση που είχε ο ήλιος όταν μεσουρανούσε , δηλαδή όταν στις 12.00 π.μ. διέσχιζε τον μεσημβρινό της περιοχής τους. Προσθέτοντας στη γωνία που είχε ο ήλιος (δηλαδή στο ύψος που μέτρησε ο εξάντας το μεσημέρι) γωνία 90^Ο προς την ανάστροφη κατεύθυνση , τότε όριζαν τη νύχτα το σημείο τομής του γήινου άξονα περιστροφής με την ουράνια σφαίρα. Δηλαδή το άστρο του ουρανού που ήταν πλησιέστερα στο νοητό αυτό σημείο του ουρανού. Δηλαδή τι; Τον εκάστοτε Πολικό Αστέρα!!!

Τη νύχτα είναι αδύνατον, όσο και παρατηρητικός να είσαι, να δεις ποιο άστρο του ουρανού περιστρέφεται σχεδόν γύρω από τον εαυτόν του, άρα είναι ο πολικός αστέρας. Με τη μέθοδο που περιέγραψα προηγουμένως έβρισκαν αμέσως τον πολικό αστέρα χωρίς να χρειάζεται να ξενυχτήσουν.

2) Έβαζαν στην μετροτράπεζα τις ίδιες ακριβώς μετρήσεις (δηλαδή το αζιμούθειο και το ύψος) που είχαν για τον ήλιο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τότε σε κάθε μέτρηση που έπαιρναν αντιστοιχούσε κάποιο σημείο του ουρανού στην προέκταση της ευθείας παρατήρησης. Δηλαδή εύρισκαν την νύχτα, την ακριβή διαδρομή που είχε ακολουθήσει ο ήλιος την ημέρα. Τι σήμαινε αυτό; Απλούστατα όριζαν τον ουράνιο ισημερινό!!!!

Αυτή ήταν η μεγάλη δυσκολία των αρχαίων γεωδαιτών. Ο ορισμός του ουράνιου ισημερινού τη νύχτα για να μπορείς με οδηγό τα άστρα να ξέρεις που βρίσκεσαι!!!

Αντίθετα η μέτρηση της εκλειπτικής είναι πανεύκολη αφού μπορεί να μετράς τον ήλιο οποιαδήποτε ημέρα του χρόνου και τις μετρήσεις να τις χρησιμοποιείς και την ίδια νύχτα για να προσδιορίσεις που ακριβώς πέρασε ο ήλιος. Τι ορίζεις έτσι ; Φυσικά από ποιους αστερισμούς διέρχεται ο ήλιος!!! Αν μάλιστα πάρεις μετρήσεις π.χ. τον Ιανουάριο και μετά τον Ιούνιο (δηλαδή διαφορά 6 μηνών) τότε έχεις καλύψει ολόκληρη την ουράνια σφαίρα!!! Με αυτόν λοιπόν τον τρόπο όρισαν οι αρχαίοι γεωδαίτες την εκλειπτική και τους ζωδιακό κύκλο , δηλαδή τη ζώνη των 8^ο και 8^ο εκατέρωθεν της εκλειπτικής.

Μάλιστα οι Οβελίσκοι, τα περίτεχνα αυτά μενίρ ύψους 25-30 μέτρων δεν χρησίμευαν σαν αναθήματα στους θεούς αλλά ήταν σαφέστατα αστρονομικοί και γεωγραφικοί δείκτες!!!

Ο ΟΒΕΛΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ: ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟ ΡΟΛΟΪ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΝΑΘΗΜΑ ΣΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ

Όταν ο Οβελίσκος της Αλεξάνδρειας που ήταν προσανατολισμένος απόλυτα στο γεωγραφικό βορρά (εδώ ήταν οι Πυραμίδες που χτίστηκαν το 3000 π.Χ. δεν θα ήταν οι οβελίσκοι;) έριχνε στις 12 το μεσημέρι την μεγαλύτερη σκιά στο επίπεδο δάπεδο που τον περιτριγύριζε, τότε ο ήλιος ήταν στο χαμηλότερο σημείο του μεσημβρινού που διέσχιζε την πόλη, δηλαδή είχαμε χειμερινό ηλιοστάσιο. Αντίθετα, όταν η σκιά του οβελίσκου είχε το μικρότερο μήκος, σήμαινε ότι ο ήλιος ήταν στο ψηλότερο σημείο του μεσημβρινού του τόπου, δηλαδή είχαμε θερινό ηλιοστάσιο. Φυσικά τις αποστάσεις αυτές των σκιών του ηλίου, οι αρχαίοι γεωδαίτες τις είχαν σημειώσει στο έδαφος και κατά μήκος του γεωγραφικού βορρά ( τον οποίον όπως ανέφερα είχαν προσδιορίσει με ακρίβεια το ξημέρωμα των δύο ισημεριών). Το μέσον λοιπόν του ευθύγραμμου τμήματος (που μπορούσαν να το ορίσουν πανεύκολα) μεταξύ του σημείου της μεγάλης και της μικρής σκιάς όριζε επακριβώς τις 2 ισημερίες. Γι αυτό λοιπόν οι Οβελίσκοι, που ήταν τετραγωνικές κόλουρες πυραμίδες και στην κορυφή τους είχε τοποθετηθεί μικρότερη κανονική πυραμίδα, είχαν τόσο μεγάλο ύψος. Για να μπορούν οι γεωδαίτες να σημειώνουν στο έδαφος ευδιάκριτα τα δύο σημεία των ηλιοστασίων. Και φυσικά η άκρη της σκιάς-αφού όπως είπα στη κορυφή κάθε οβελίσκου υπήρχε μυτερή τριγωνική πυραμίδα- ήταν πολύ λεπτή, πραγματικά σαν γιγάντιος δείκτης ρολογιού!!!!

Μάλιστα την εποχή που ανυψώθηκε ο Οβελίσκος, πιστεύω ακράδαντα ότι όριζε τον πρώτο γήινο μεσημβρινό του 2^ου αιώνα π.Χ. (δηλαδή την περιοχή της γης με γεωγραφικό πλάτος λ=0^ο). Τολμώ να πω με μεγάλη πιθανότητα ( σχεδόν βεβαιότητα ) ότι ο μεγάλος Οβελίσκος της Αλεξάνδρειας ήταν το Γκρήνουιτς της εποχής του!!!!

ΑΥΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΤΕ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΩΝ ΟΤΙ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΤΕ ΤΙΣ 2 ΙΣΗΜΕΡΙΕΣ.

ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΣΤΟ "ΚΩΡΥΚΕΙΟΝ ΑΝΤΡΟΝ" ΟΣΟΙ ΠΑΤΕ ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΩΙ 21-06-09, ΒΓΑΛΤΕ ΜΙΑ ΦΩΤΟΤΥΠΙΑ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ ΑΥΤΗ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΕΙΣ ΝΑ ΞΕΡΟΥΝ ΤΙ ΤΕΛΙΚΑ ΕΟΡΤΑΖΑΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΜΑΣ ΠΡΟΓΟΝΟΙ.

ΓΙΟΡΤΑΖΕΤΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΟΡΦΙΚΟΥΣ ΤΩΝ 3 ΖΩΝΩΝ ΤΗΣ ΓΗΣ (ΚΑΥΤΗ, ΜΕΣΗΓΥΣ ΚΑΙ ΨΥΧΡΗ) ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΟΥΝ ΣΑΝ ΠΡΟΤΙΜΟΤΕΡΟ ΤΟΠΟ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΤΟΥΣ ΑΥΤΗΝ ΠΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΟΚΛΟ , ΠΡΟΕΤΡΕΠΕ ΣΑΝ ΙΔΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ Ο ΟΡΦΕΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ : ΤΗΝ ΜΕΣΗΓΥ , ΔΗΛΑΔΗ ΤΗΝ ΕΥΚΡΑΤΗ ΖΩΝΗ.

ΠΗΓΗ: ΣΩΤΗΡΗ ΣΟΦΙΑ /ΟΡΦΕΑΣ & ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ (ΘΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ΤΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔOΣΕΙΣ ΝΟΩΝ)