ΙΣΗΜΕΡΙΑ: Η ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΗ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ

Πλησιάζει η 21η Μαρτίου, η ημέρα που εορτάζεται η εαρινή ισημερία. Σήμερα την εποχή των δορυφόρων και των GPS  κανένας δεν ενδιαφέρεται για την ταπεινή αυτή ημέρα του χρόνου. Όμως την αρχαία εποχή, ήταν σαφέστατα (μαζί με την Φθινοπωρινή Ισημερία) η σημαντικότερη ημέρα του χρόνου, σαφώς σημαντικότερη από αστρονομικής πλευράς από τα Ηλιοστάσια. Ο Ήλιος στη διάρκεια του χρόνου, φαίνεται να διαγράφει στον ουρανό, στην ημερήσια κίνησή του τόξα.

Στην ημερήσια κίνηση του, ο ήλιος κινείται φαινομενικά εξ ανατολών προς δυσμάς, ενώ στη διάρκεια ενός χρόνου φαίνεται να ανεβοκατεβαίνει εκατέρωθεν του Ουράνιου Ισημερινού με μέγιστη απόκλιση +-23,5 μοίρες (στα δύο ηλιοστάσια).  

Όταν όμως βρισκόμαστε στις Ισημερίες, ο Ήλιος που φυσικά κινείται στην εκλειπτική, την ημέρα της εαρινής ισημερίας ανεβαίνει από το Νότιο ημισφαίρειο του ουρανού στο Βόρειο (και στην φθινοπωρινή από το Βόρειο στο Νότιο) και τέμνει ΑΚΡΙΒΩΣ τον ουράνιο ισημερινό. Δηλαδή η απόκλιση του Ήλιου την ημέρα των ισημεριών είναι 0 μοίρες. 
Το Γεωγραφικό πλάτος ενός τόπου υπολογίζεται από τον τύπο Φ=90^ο -ΥΨΟΣ ΗΛΙΟΥ + ΑΠΟΚΛΙΣΗ. 

  Άρα στις ισημερίες που η απόκλιση=0^ο στις 12 το μεσημέρι, όταν ο ήλιος μεσουρανεί, αν μετρήσουμε με έναν εξάντα το ΥΨΟΣ του ήλιου, δηλαδή πόση είναι η γωνία του ήλιου από τον ορίζοντα, τότε την γωνία που θα βρούμε, αν την αφαιρέσουμε από τις 90 μοίρες, βρίσκουμε το Γεωγραφικό Πλάτος του τόπου.  Αν  μετρήσουμε στις 21 Μαρτίου στις 12 το μεσημέρι, πόσο ψηλά είναι ό ήλιος από τον ορίζοντα π.χ. της Αθήνας θα  βρούμε το ύψος του 52 μοίρες. Άρα η  Αθήνα έχει πλάτος 90-52=38 μοίρες. 

Έτσι λοιπόν οι αρχαίοι γεωγράφοι υπολόγιζαν με μεγάλη ακρίβεια τα γεωγραφικά πλάτη των τόπων τους. Μαζεύονταν ανά τακτά διαστήματα σε συνέδρια σε διάφορες περιοχές και αφού παρέθεταν τις μετρήσεις τους έφτιαχναν από κοινού τους αρχαίους χάρτες. Γι αυτό λοιπόν οι χάρτες τους είχαν μεγάλη ακρίβεια ως προς το φ (τη διεύθυνση Βορράς-Νότος), γιατί ήταν εξαρτημένες από τις μετρήσεις του Ήλιου. Αντίθετα οι μετρήσεις του γεωγραφικού πλάτους λ γίνονταν ή με πλοία ή με καραβάνια και γι αυτό οι χάρτες παρουσίαζαν στρεβλώσεις, σε σχέση με τις πραγματικές διαστάσεις, κυρίως στη κατεύθυνση Ανατολή-Δύση. Αν  μελετήσει κανείς τους χάρτες του Κλαύδιου Πτολεμαίου και τη Γεωγραφική του Υφήφηση, θα κάνει αυτή τη διαπίστωση.